Vergelijkbare Feesten

Halloween en Sint Maarten zijn mengelingen van Christelijke feesten en het Oude Samhainfeest en andere pre-Christelijke winterfeesten van de Kelten en Germanen.
Met het op de achtergrond raken van het Christelijke element in deze feesten zien we nog steeds veel overeenkomsten met het Samhainfeest.
Maar er zijn meer feesten die veel overeenkomsten laten zien...

De Dag van de Doden

De oude Maya´s, Azteken en Purêpecha indianen vereerden hun overleden voorouders, men bewaarde hun schedels en stelde deze met rituelen ten toon om de dood en wedergeboorte te symboliseren. Dit feest was gewijd aan de Godin Mictecacuhatl; de "Godin van de doden".
Het feest werd begin augustus gevierd en duurde ongeveer een maand. Met de komst van het Christendom werd het feest van de doden gekerstend en verplaatst naar Allerheiligen (1 nov.) en Allerzielen (2 nov.). Men gelooft dat de overleden deze tijd van het jaar terugkeren naar deze wereld, de overleden kinderen op 1 november en de overleden volwassenen op 2 november. De doden worden met een uitbundig feest verwelkomt zodat ze zien dat ze niet vergeten zijn. Rond deze tijd maakt men de graven van de overleden dierbaren schoon en versiert deze. Veel mensen komen samen op het kerkhof, men geeft de doden offers in de vorm van bloemen, kaarsen, eten en drinken. Er wordt gezongen en muziek gemaakt. Wanneer men denkt dat de overledenen de essentie van het voedsel en de drank genuttigd hebben eet men het resterende voedsel op. Men neemt aan dat dit dan geen voedingswaarde meer heeft.
Ook worden er wel altaren in huislijke kring ingericht.
Op deze altaren plaatst men o.a. atikelen die de overledenen tijdens hun leven bijzonder op prijs stelden. De cartonist José Guadalupe Posada maakte rond 1910 een spotprent van een skelet van een rijke dame; Catrina, die erg aansloeg. Het skelet met de sierlijke hoed was bedoeld om te laten zien dat de rijken net zo vatbaar zijn voor de dood als iedereen. Men maakt tegenwoordig nog steeds Catrina poppetjes of verkleed zich geïspireerd op Catrina. Het is een icoon voor het Feest van de Doden geworden. Mensen bereiden zich het hele jaar op dit feest voor wat men de overleden voorouders zal gaan offeren. Kinderen gaan met het Feest van de Doden langs de huizen en zingen: "Het doodshoofdje heeft honger, is er niet een broodje voor hem?".
Ze krijgen dan doodshoofden gemaakt van suikergoed.
Het Feest van de Doden staat vermeld op de "Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid" van UNESCO.
Een mooi feest waarin de overleden van de afgelopen jaren een plaats krijgen, herinneringen worden opgehaald, hun leven wordt gevierd, ze horen er vandaag weer bij. Het is natuurlijk dubbel omdat het dierbare overledenen betreft die gemist worden, doch het is ook een vrolijk feest die hun leven viert en hen deze periode verwelkomt tussen de levenden! Een hele mooie manier om met dierbare overledenen om te gaan, om alles een plaats te geven en te verwerken.

Divali

Divali is een van de grootste Hindoestaanse feesten dat in 2022 op 24 Oktber valt, in 2023 op 12 november en in 2024 op 1 November (zie Divali.nl). Het wordt geviert tijdens een nieuwe maan tussen half oktober en half november. Divali komt van Sanskriet woord dipavali wat een rij lichtjes betekent. Divali is een lichtfeest; de overwinning van het licht op de duisternis, van wijsheid op onwetendheid, van het goede over het kwade. Men maakt het hele huis schoon en reinigt zichzelf door zeven dagen van te voren geen vlees te eten en geen alcohol te drinken. Men reinigt zichzelf en trekt schone kleding aan. Tijdens de donkere nacht van de nieuwe maan steekt men dan overal lichtjes aan; Diya's. Diya´s zijn aarden schoteltjes met als brandstof geklaarde boter en een katoenen pitje. Deze Diya´s worden in alle vertrekken van het huis geplaatst en branden de gehele nacht. Met al deze lichtjes wordt zowel het uiterlijk als het innerlijk van de mensen verlicht.
Er wordt voor de deur van het huis een ceremonie gedaan door de oudere vrouwen van de families. Hiermee wordt de Godin Lakshmi uitgenodigd het huis te bezoeken. Door de vele lichtjes, zowel van de Diya´s als van fakkels, elektrische lichtjes, kaarsen, enz., geeft men aan de Godin Lakshmi aan waar ze welkom is. De Godin Lakshmi is de Godin van licht, welvaart en geluk en het Divali feest is ter ere van Haar.
Met Divali staat naast de Godin Lakshmi ook de vrouw centraal; zij onsteekt de lichtjes en zij voeren de ceremonie´s meestal uit (zie OHMnet).

Divali is een vijf dagen durend feest met ieder hun eigen thema.

Divali is dus een lichtfeest waarin het duistere, negatieve, de onwetendheid overwonnen word door het licht, het positieve, wijsheid. Men reinigt zich en steekt zich in schone of nieuwe kleding, men start gereinigd met een schone lei, een fris en nieuw begin. Divali is tevens een nieuwjaarsfeest met o.a. vuurwerk.
Divali wordt ook in Nederland gevierd, o.a. in Amstelveen, Amsterdam, Den Haag en Eindhoven. In 2015 viel Divali op 11 november 2015 mooi samen met het lichtfeest GLOW van 7 t/m 14 november 2015 in Eindhoven! Een echte aanrader!

Fet Ghede

Fet Ghede betekend Festival (Fet) van de heilige doden (Ghede). Het is de Vodou variant van de hierboven beschreven Mexicaanse dag van de doden en Halloween ineen.
Baron is een Vodou Loa (Geest) van de dood en vruchtbaarheid die vooral in Haïti vereerd wordt. Baron is de eerst overleden mens, hij heeft een hoge hoed op, lust graag appels en rookt sigaren. De Fet Ghede wordt gevierd van 30 oktober tot ver in november.
De festiviteiten op Haïti beginnen rustig in huislijke kring; de graven woorden bijgehouden en geschilderd, er wordt voedsel neergezet en voor de voorouders gebeden. Men houd aan de eettafel een stoel vrij voor een dierbare overledene en maakt diens favoriete maaltijd klaar en men bespreekt diens leven. Daarnaast heb je de kleurlijke, luide, openbare feesten. Mensen o.a. gekleed als Baron met een hoge hoed en een zonnebril met één glas dansen en lachen op straatfeesten. Er zijn spirituele processies naar het kerkhof met diensten voor de voorouders. Baron is een zachtaardige beschermer van zijn volk en van kinderen en heeft gevoel voor humor.

Het verhaal gaat in Haïti dat er 30 Barons onbevreesd naar het presidentele paleis marcheerden om gerechtigheid te eisen van het nu lang vertrokken Duvalier regime. Zelfs dictator Duvalier moest luisteren naar de wil van Baron en moest het beleid dat de Loa beledigden aanpassen!
Baron is het hoofd van de Ghede; een groep Loa´s die zijn helpers zijn en de overledenen naar het hiernamaals begeleiden. Baron beslist over leven en dood, hij bepaalt wanneer er iemand wordt geboren en sterft. Baron wordt daarom vaak gediend in Hoodoorituelen waarin hij wordt gevraagd een zieke of vervloekte te laten overleven of om een vijand te laten sterven.

Tijdens de Fet Ghede dragen sommige mensen zwarte en paarse kleding om de Ghede uit te nodigen bezit van hen te nemen. Gelovigen van wie de Ghede bezit neemt dragen ook spiegelende zonnebrillen en zwaaien soms met een grote houten fallus. Mensen die de Ghede chanelen gedragen zich liederlijk en onuitstaanbaar en steken de gek met de dood. De komst van de Ghede via deze mensen wordt met instemming verwelkomt, want ze brengen enige humor in de Vodou ceremonies.

Ook tijdens dit feest op Haïti krijgen de overledenen een plaats in het leven van de mensen, herinneringen worden opgehaald, hun leven wordt gevierd, ze horen er vandaag weer bij. Het is natuurlijk dubbel omdat het dierbare overledenen betreft die gemist worden, doch het is ook een vrolijk feest die hun leven viert en hen deze periode verwelkomt tussen de levenden! Een hele mooie manier om met dierbare overledenen om te gaan, om alles een plaats te geven en te verwerken.

Katholieke Feesten

De Katholieken vieren op 1 en 2 November feesten om de overledenen te eren en te helpen. Op 1 November viert men Allerheiligen waarbij men de overleden Katholieken herdenkt waarvan men denkt dat ze zo goed geleeft hebben dat ze een plaats als heiligen in de hemel hebben. Op 2 November viert men Allerzielen en dit is gericht op de overleden voorouders waarvan men niet weet of ze wel in de hemel terecht zullen komen. Deze overleden bevinden zich in het vagevuur en door voor deze overledenen te bidden zouden ze alsnog in de hemel terecht kunnen komen. Het vagevuur komen we niet in de Bijbelse boeken tegen doch tijdens het Concilie van Trente (1545-1563 na nul) werd dit een officiëel onderdeel van het Katholieke geloof. Men doet een kerkdienst voor de overleden voorouders en bezoekt de graven.
De Oosters Orthodoxe kerk vierde al in de vierde eeuw na nul Allerheiligen op 13 mei, wat blijkbaar in de zevende eeuw na nul door de Katholieke Kerk werd overgenomen. Omdat veel Katholieke Kerken in Duitsland en Engeland Allerheiligen in November vierden vanwege vergelijkbare feesten van de Kelten en Germanen, verplaatste Paus Gregorius IV in 837 na nul het Allerheiligen feest van 13 mei naar 1 november.
Allerzielen stamt van een kloostertraditie uit 998 na nul, men vierde dit feest in toen Februari (zie Hutton blz.364). In de 14de eeuw werd Allerzielen pas een officiële Katholieke feestdag die op 2 November gevierd werd. Deze Katholieke feesten lijken te zijn ontstaan of verplaatst om vergelijkbare heidense feesten te kerstenen, doch dit is nooit echt gelukt. Van een feest is eigenlijk niet echt sprake, het is een serieuze, ingetogen herdenking. Alleen de Heiligen bevinden zich in de hemel, het lot van de overige overledenen is onzeker. De Katholieken hebben in het verleden zoveel van andere religies overgenomen, de bovengenoemde vergelijkbare feesten zijn veelzijdig, zowel uitbundig vierend als beschouwend. In vergelijking is dit Katholieke "feest" deprimerend, ik mis een "blijde booschap" in dit Katholieke feest. Men had toch wel meer kunnen overnemen uit de betreffende andere religies!