Vetrnætr / Winternachten

In Scandinavië vierde men Vetrnætr, dit is een oud Noors woord dat Winternachten betekend. Het feest begon meestal op de zaterdag in de week tussen 11 en 17 oktober (Lankester blz.44 & Paxson blz.109) danwel tussen 19 en 26 oktober (Fornkunskap) en duurde verscheidene dagen. Het begin van de winter viel in Scandinavië eerder dan bijvoorbeeld in de zuide­lij­ker gelegen Keltische gebieden, waardoor de winterfeesten door de verschillende stammen in Europa op heel verschillende tijden vielen.
Zo koos men in de ene streek de eerste volle maan na de herfstequinox als datum voor het winterfeest (in 2022 op 9 Okt.), in andere zuidelijker gelegen streken de tweede volle maan na de herfstequinox (in 2022 op 8 Nov.).
Diana Paxson schrijft dat de herfstequinox de tijd is voor Winter Finding en een maand later in oktober het tijd is voor de Winternights (Paxson blz.109).
Winter Finding is hier een andere naam voor de herfstequinox ofwel Mabon.
De Winternachten werden in voor-Christelijke tijden dus ergens halverwege oktober gevierd. Met de komst van het Christendom verschoof het feest naar het thematisch verwante Christelijke allerheiligen op 1 november. Tegenwoordig kiest men voor het vieren van de Winternachten een dag in het weekend ergens tegen het einde van oktober.

Vetrnætr is één van de drie grootste Scandinavische feesten die voor de komst van het Christendom gevierd werden. De andere twee grote feesten waren midwinter en mid­zomer (Asraaf blz.170), danwel het begin van de zomer (Viking Answer Lady.com).
De winter begint, de nachten worden langer en alles in de natuur bereidt zich voor op de komende winter. De levenskracht trekt zich terug en naar binnen. Met het begin van de winter werdt er overal in Europa vee geslacht waarvan men dacht dat het de winter niet zou overleven. Zo bespaarde men veevoer, had men vlees om de winter door te komen en vlees voor een feestmaal. De maand November heette vroeger dan ook de slachtmaand. Er werdt van het geslachte vlees ook een offer aan de Goden en de Dísir gebracht. Andere bronnen plaatsen het offer voor de Dísir in Februari en beschrijven een offer voor de elfen met de Winternachten (Paxson blz.109).
Vetrnætr / Winternachten is een feest om Wodan/Odin te eren als God van de dood; de dood als overgang van de ene vorm van bestaan naar een andere.
Vetrnætr / Winternachten is een periode waarin de sluiers tussen de werelden dunner worden (Asraaf blz.173).

Het vieren van Vetrnætr / Winternachten

Vetrnætr / Winternachten duurden ongeveer drie dagen. In huizelijke kring werden de elfen en voorouderelijke geesten geëerd, anderen eerden ook de Dísir in huislijke kring met een offer (Paxson blz.109).
Het dierenoffer voor de Goden was iets waar de hele gemeenschap bij betrokken was, met een gemeenschappelijke maaltijd na het offer. Een belangrijk onderdeel was het ceremonionieel drinken van bier of Sumbel (Viking Answer Lady.com).
Veel meer is mij helaas niet bekend. We herkennen hier veel van de thema´s van het Keltische Samhain feest in; bij beidden zijn de sluiers tussen de werelden dun, krijgen de overleden aandacht en worden de voorouders geëerd, vee dat de winter mogelijk niet zou overleven wordt geslacht. De voorouders, overledenen, natuurgeesten en goden worden geëerd met een offer.

Op 28 Oktober 2017 ging ik de Winternachten vieren bij de Heidenen van de Lage Landen in Beekbergen (bij Apeldoorn). Deze viering is geïnspireerd op de Winter­nachten vieringen zoals die in Scandinavië gevierd werden.
Je kan hier een verslagje lezen over deze Winternacht viering.